قرص متفورمین چیست؟

متفورمین یک دارو دیابتی ( علائم و درمان دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 چگونه است) خوراکی است که به کنترل قند خون کمک می کند. متفورمین برای بهبود کنترل قند خون ( قند خون نرمال چند است؟) افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی اوقات در ترکیب با انسولین یا داروهای دیگر استفاده می شود، اما این دارو برای درمان دیابت نوع 1 نیست.متفورمین همچنین ممکن است برای اهدافی که در اینجا نوشته شده است نیز استفاده شود.

اطلاعات مهم در خصوص متفورمین

 - اگر در معرض بیماری شدید کلیوی ( برای عفونت کلیه چی بخوریم؟) هستید و متابولیسم دیابتی دارید، از متفورمین استفاده نکنید (برای درمان با انسولین با پزشک خود مشورت کنید).

-  اگر نیاز به هر نوع اشعه ایکس یا سی تی اسکن با استفاده از رنگی که در رگهای خود تزریق می کنید، دارید باید به طور موقت متفورمین را متوقف کنید.

- این دارو ممکن است یک بیماری جدی به نام اسیدوز لاکتیک ایجاد کند. اگر علائم خفیفی از قبیل: درد عضلانی یا ضعف، احساس بیحسی یا سردی در بازوها و پاها، مشکل تنفس، درد معده، تهوع با استفراغ، ضربان قلب آهسته یا ناگهانی، سرگیجه یا احساس ضعف یا خستگی دارید به اورژانس مراجعه کنید.

قبل از مصرف قرص متفورمین به چه نکاتی توجه کنیم؟

اگر نسبت به قرص متفورمین حساسیت دارید یا مشکلات زیر را دارید نباید از متفورمین استفاده کنید:

• بیماری کلیوی شدید؛ یا
• اگر در وضعیت کتواسیدوز دیابتی هستید (از پزشک خود برای درمان انسولین بپرسید).
• اگر نیاز به هر نوع اشعه ایکس یا سی تی اسکن با استفاده از رنگی که در رگهای خود تزریق می کنید، دارید باید به طور موقت متفورمین را متوقف کنید.

برای اطمینان از اینکه متفورمین برای شما مناسب است، درصورت وجود مشکلات زیر به پزشک خود بگویید:

•  بیماری کلیوی؛
• بیماری کبد؛
• سابقه بیماری قلبی یا حمله قلبی؛
• اگر اخیرا کلرپروپامید مصرف کرده اید؛ یا

- اگر شما بیش از 80 سال دارید و اخیرا عملکرد کلیه خود را بررسی کرده اید. برخی از افراد مبتلا به متفورمین دچار یک بیماری جدی به نام اسیدوز لاکتیک می شوند. اگر بیماری کبد یا کلیه، نارسایی احتقانی قلب و عفونت شدید دارید یا آب بدنتان کم شده است، یا اگر مقدار زیادی الکل مصرف کنید احتمال بیماری اسیدوز لاکتیک افزایش می یابد. با پزشک خود در مورد احتمال خطر صحبت کنید.

- معلوم نیست آیا این دارو به جنین آسیب می رساند یا خیر. اگر در هنگام استفاده از این دارو باردار شدید به پزشک خود بگویید.

- مشخص نیست آیا متفورمین به شیر مادر منتقل می شود یا به نوزاد شیرخوار آسیب می رساند یا خیر. اما بهتر است هنگام استفاده از این دارو به نوزاد شیر ندهید. متفورمین را نباید به کودک زیر سن 10 سال بدهید. 

نحوه مصرف قرص متفورمین چگونه است؟

1. مصرف متفورمین باید دقیقا طبق تجویز پزشک شما انجام شود. پزشک ممکن است گاهی اوقات دوز دارو را تغییر دهد تا مطمئن شود بهترین نتیجه را دریافت می کند. از این دارو بیشتر یا کمتر از مقدار توصیه شده مصرف نکنید.
2. متفورمین را با وعده غذایی بخورید، مگر اینکه پزشک شما به غیر این به شما گفته باشد. برخی از اشکال متفورمین تنها یک بار در روز با شام مصرف می شود. 
3. قرص را نجوید و خرد نکنید. کل آن را قورت بدهید.
4. قند خون شما باید به طور مرتب بررسی شود. ممکن است نیاز به آزمایش های خون دیگر در مطب دکتر داشته باشید.
5. قند خون پایین (هیپوگلیسمی) می تواند برای افراد مبتلا به دیابت اتفاق بیفتد. علائم عبارتند از سردرد، گرسنگی، عرق کردن، سردرگمی، تحریک پذیری، سرگیجه یا احساس لرزش. اگر قند خون شما می افتد، همیشه منبعی از قند با خود همراه داشته باشید. منابع قند عبارتند از: آب میوه، آبنبات سفت، کراکر، کشمش و نوشابه های غیررژیمی. اطمینان حاصل کنید که خانواده و دوستان نزدیک شما می دانند در شرایط اضطراری چه کاری باید انجام دهند.
6. اگر دارای هیپوگلیسمی شدید هستید و نمی توانید بخورید یا بنوشید، از تزریق گلوکاگون استفاده کنید. پزشک می تواند کیت تزریقی اضطراری گلوکاگون را تجویز کند و به شما می گوید که چگونه از آن استفاده کنید.
7. قند خون خود را با دقت در طول زمان استرس، مسافرت، بیماری، جراحی یا مشکلات اورژانسی، ورزش شدید، یا اگر مشروب بخورید یا غذا نمی خورید، بررسی کنید. این چیزها می تواند سطح گلوکز شما را تحت تاثیر قرار دهد و نیازهای دوزیتان نیز ممکن است تغییر کند. دوز دارو یا برنامه را بدون مشاوره دکتر خود تغییر ندهید.
8. متفورمین تنها بخشی از یک برنامه کامل درمان است که ممکن است شامل رژیم غذایی، ورزش، کنترل وزن و مراقبت ویژه پزشکی نیز باشد. به دستورالعمل های دکتر خود به دقت توجه کنید.
9. در صورت مصرف متفورمین، ممکن است پزشک شما ویتامین B12 نیز تجویز کند. مقدار ویتامین B12 را مطابق آن چه پزشک تجویز کرده است مصرف کنید.
10. قرص متفورمین را در دمای اتاق به دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید.

عوارض جانبی متفورمین چیست؟

اگر علائم واکنش آلرژیک به قرص متفورمین دارید، با اورژانس تماس بگیرید. علائم واکنش آلرژیک: کهیر، تنگی نفس، تورم چهره، لب ها، زبان یا گلو. بعضی از افراد در هنگام مصرف متفورمین، دچار اسیدوز لاکتیک می شوند. علائم اولیه ممکن است در طول زمان بدتر شود و این بیماری می تواند مرگبار باشد. در صورتی که علائم زیر را داشتید با اورژانس تماس بگیرید:

•  درد عضلانی یا ضعف
• احساس بی حسی و یا سردی در دست و پا؛
• مشکل تنفسی؛
•  احساس سرگیجه، خستگی یا ضعف شدید
• درد معده، تهوع و استفراغ؛ یا
•  ضربان کم یا زیاد قلب 

عوارض جانبی متفورمین شامل موارد زیر است:

•  تهوع، استفراغ، ناراحتی معده؛ یا
•  اسهال

در اینجا لیست کاملی از عوارض جانبی ذکر نشده است. در خصوص عوارض جانبی با پزشک خود صحبت کنید. 

چه مقدار قرص متفورمین را مصرف کنم؟

دوز بزرگسالان برای دیابت نوع 2:

اثرات کوتاه مدت آن:

• دوز اولیه: 500 میلی گرم خوراکی دو بار در روز یا 850 میلی گرم خوراکی یکبار در روز
• تیتراسیون دوز: افزایش 500 میلی گرمی در هفته یا 850 میلی گرم هر 2 هفته 
• دوز نگهدارنده: 2000 میلی گرم در روز
• حداکثر دوز: 2550 میلی گرم در روز

نظرات: 2 تا 3 بار در روز با وعده غذایی مصرف کنید. به آرامی افزایش دهید تا عوارض جانبی دستگاه گوارش به حداقل برسد. به طور کلی، پاسخ های قابل توجهی با دوز کمتر از 1500 میلی گرم در روز مشاهده نمی شود.

اثرات طولانی مدت دارو:

• دوز اولیه: 500 تا 1000 میلی گرم خوراکی یکبار در روز
• تثبیت دوز: افزایش 500 میلی گرم در هفته 
• دوز نگهدارنده: 2000 میلی گرم در روز
• حداکثر دوز: 2500 میلی گرم در روز

نظرات: اگر کنترل گلیسمی با یکبار مصرف روزانه میسر نشد، دوزها را تقسیم کنید. اگر دوزهای بالاتر لازم باشد، قرص را به محصول انتشار فوری تغییر دهید.

کاربرد: برای بهبود کنترل گلیسمی در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 به عنوان مکمل در رژیم غذایی و ورزش.

دوز دیابت کودکان ( 10 سال یا بیشتر) برای دیابت نوع 2:

اثرات کوتاه مدت دارو:

• دوز اولیه: 500 میلی گرم خوراکی دو بار در روز
• تثبیت دوز: افزایش 500 میلی گرم در هفته 
• دوز نگهدارنده: 2000 میلی گرم در روز
• حداکثر دوز: 2000 میلی گرم در روز

نظرات: 2 تا 3 بار در روز با وعده غذایی مصرف کنید. برای به حداقل رساندن عوارض جانبی دستگاه گوارش دوز را به آرامی افزایش دهید. ایمنی و اثربخشی اثرات دراز مدت متفورمین در بیماران کمتر از 18 سال مشخص نشده است.

 کاربرد: برای بهبود کنترل گلیسمی در کودکان مبتلا به دیابت نوع 2 به عنوان مکمل در رژیم غذایی و ورزش.

چه داروهایی با متفورمین تداخل دارند؟

به پزشک خود در مورد تمام داروهای فعلی خود بگویید، به ویژه:

• دیگوکسین یا
• furosemide

اگر متفورمین را با سایر داروهایی که می توانند قند خون را افزایش دهند مصرف کنید به احتمال زیاد دچار هیپرگلیسمی (قند خون بالا) می شوید. این داروها عبارتند از:

•  فنیتوئین؛
•  قرص های ضد بارداری یا قرص های درمان جایگزینی هورمون؛
• قرص های رژیم غذایی یا داروهای درمان آسم، سرماخوردگی و یا آلرژی؛
•  دیورتیک یا "قرص آب"؛
• داروهای قلب یا فشار خون (مروری کامل بر فشار خون)
•  نیاسین (Advicor، Niaspan، Niacor، Simcor، Slo-Niacin و ...)؛
•  فنوتیازین ها (Compazine و ...)؛
•  داروهای استروئیدی (پردنیزون، دگزامتازون و ...)؛ یا
•  داروهای تیروئید (Synthroid و ...).

این لیست کامل نیست و داروهای دیگری نیز می توانند اثرات متفورمین را بر قند خون افزایش یا کاهش دهند. به دکتر خودت در مورد تمام داروهایی (مکمل ها، ویتامین ها، محصولات گیاهی) که مصرف می کنید اطلاع دهید.

سوالات رایج درباره قرص متفورمین

اگر یک وعده قرص متفورمین را فراموش کنم چه اتفاقی می افتد ؟

به محض این که به یاد آوردید قرص فراموش شده را بخورید (دارو را با غذا مصرف کنید). اگر نوبت به قرص بعدی رسیده است قرص فراموش شده را کنار بگذارید. هیچ گاه برای جبران قرص فراموش شده، دو قرص با هم نخورید.

اگر متفورمین بیش از حد مصرف کنم چه اتفاقی می افتد؟

به اورژانس مراجعه کنید. مصرف بیش از حد متفورمین باعث اسیدوز لاکتیک می شود که ممکن است کشنده باشد.

در صورت مصرف متفورمین چه چیزهایی نباید بخورم؟

اجتناب از نوشیدن الکل. الکل باعث کاهش قند خون می شود و خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک را در هنگام مصرف متفورمین افزایش می دهد.

تهیه و تنظیم: گروه سلامت اوما

منبع: قرص متفورمین برای چیست+نحوه مصرف آن